Literatuur die een missie wil uitdragen baart monsters, aldus Thomas Mann. Hij maakte zich sterk voor een niet politiek-geëngageerd schrijverschap. Hier tegenover vond zijn collega-broer Heinrich dat het de taak was van een schrijver om de mensen de weg te wijzen. Het verschil in opvatting leidde bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in het najaar van 1914 tot een groot conflict tussen de twee. Heinrich schreef zijn Zola-essay waarin hij zich keerde tegen schrijvers als zijn broer, die zijns inziens geen respect verdienden. Het antwoord van Thomas lag besloten in zijn statement dat "beschavingsliteratoren" als Heinrich het volk een utopie voorspiegelden, wat hen veel kwalijker viel te nemen. Pas in januari 1922 werd het conflict bijgelegd.

Gedurende de schrijfcarrière van ruim vijftig jaar van Thomas Mann was hij innig verstrengeld met de belangen van zijn broer Heinrich, zowel in positieve, als negatieve zin. Het persoonlijke kon daardoor niet altijd gescheiden worden van hun publieke rol. De vraag of een schrijver in zijn werk politiek kleur moet bekennen wordt als vanzelf opgeworpen door Thomas Mann in een van de meest boeiende essays uit de wereldliteratuur: Betrachtungen eines Unpolitischen uit 1918.